آن اوایل که هنوز کتابهایمان بسیار کم بود و با ولادیمیر هم زیاد آشنا نبودم (آشنایی ما در هدهد شکل گرفت) یکی از روزهای نه چندان دل‌انگیز بهاری در کتاب فروشی نشسته بودیم و گله از وضعیت روزگار می‌کردیم. پیرمردی که به نظر می‌رسید 50 را رد کرده باشد. سرش را داخل مغازه کرد و با لحن تمسخر آمیزی پرسید: "اینجا مشتری هم دارین؟" و سری به به علامت تحقیر تکان داد و رفت. من و ولادیمیر بهت زده به هم نگاه کردیم که چه آمدنی و چه رفتنی و چه پرسیدنی بود؟!
چند ساعت بعد را همان طور که آن پیرمرد دانا پیش بینی کرده بود گذراندیم. بدون حتی یک مشتری! و من داشتم به این جمله ایمان می‌آوردم که "آنچه پیر در خشت خام ..." که با آمدن یک مشتری ایمانم سست شد و من و ولادیمیر برق امیدی در چشمانمان درخشیدن گرفت.
بدون این‌که سرش به درگاه بخورد داخل شد که این را بیشتر مدیون قد کوتاه خود بود! نگاهی به کتاب‌ها انداخت و گفت "یک کتاب می‌خواستم د..." هنوز جمله‌اش تمام نشده بود که من و ولادیمیر به منظور تکریم ارباب رجوع هر چه در چنته داشتیم را به منصه ظهور رساندیم.
استراگون: رمان می‌خواهید یا مجموعه داستان؟
ولادیمیر: جامعه شناسی یا تاریخی؟
استراگون: ایرانی یا خارجی؟
ولادیمیر: روشنفکری یا عامه پسند؟
استراگون: عاشقانه یا عارفانه؟
ولادیمیر: اجتماعی یا تخیلی؟
مشتری: رمانی که زیاد رمانتیک نباشد.
برای اولین پیشنهاد "بادبادک‌باز" خالد حسینی را از قفسه بیرون آوردم. پرفروش‌ترین کتاب سال 2006 بود و به طور معمول مشتری‌ها از آن استقبال می‌کردند. زیاد هم رمانتیک به نظر نمی‌رسید. اما مشتری آن روز از آن به طور معمول‌هایش نبود! و جوابش منفی بود. برای دومین پیشنهاد "خرمگس" (اتل لیلیان وینیچ) را از قفسه بیرون آوردم و هنوز دهانم باز نشده بود که گفت آن را خوانده و به نظرش خیلی عاشقانه می‌آید!
کار واقعا سخت شده بود. نمی‌دانستم برای کسی که خرمگس به نظرش رمانتیک می‌آید، چه کتابی پیشنهاد کنم. آن موقع هنوز در انتظار گودوی ساموئل بکت و عقاید یک دلقک هاینریش بل را هم نداشتیم. در فکر پیدا کردن یک کتاب تلخ و زهرِمارِ آنتی رمانتیک بودم که ولادیمیر کتاب غرور و تعصب را از قفسه بیرون آورد و گفت: "کتاب‌های جین آستین هم خوبه م..."! با نگاهی پر از تعجب و علامت سوال و عصبانیت و ... به ولادیمیر فهماندم که بهتر است دیگر ادامه ندهد. اما کمی دیر شده بود. مشتری کتاب را در دستش گرفت و به قیافه زن غمگین روی جلدِ کتاب نگاهی کرد و گفت به نظر کتاب جالبی می‌رسد. زورکی لبخندی زدم و ولادیمیر توضیحاتش را ادامه داد. سرانجام قضیه به خیر گذشت و "نامه به کودکی که هرگز به دنیا نیامد" (اوریانا فالاچی) را به پیشنهاد من و غرور و تعصب را به پیشنهاد ولادیمیر خرید. چند ساعت‌بعد وضعیت به همان صورت قبل برگشت و ما در انتظار مشتری نشسته بودیم که بازهم همان پیر خرابات از روبه‌روی مغازه ما رد شد و سرش را داخل مغازه کرد و گفت: "آقا جمع کنین برین دیگه! اینجا که مشتری نداره." کمی مکث کرد و ادامه داد: "اگه خواستین بفروشین من اینجا رو برای انباری بر می‌دارم"! این را گفت و رفت. من و ولادیمیر با سکوت و تعجب به هم نگاه کردیم و بعد از چند ثانیه به ادامه کار خود مشغول شدیم و منتظر مشتری بعدی ماندیم.
....................................
پ.ن: رفتن ولادیمیر را به چشم یک مرخصی کوتاه مدت می‌بینم. امیدوارم که به زودی برگردد. البته از آمدن سانتیاگو هم خوشحالم. در واقع حالا ما سه نفر شده‌ایم.
یادم
می‌آید سال گذشته در ایام برگزاری نمایشگاه مطبوعات، زمانی که در یک سایت
فرهنگی دبیر سرویس بودم، در یکی از روزهایی که از نمایشگاه برمی‌گشتم،
داشتم با خودم خلوت می‌کردم درباره‌ی وضعیت کار و روزنامه‌نگاری و مطبوعات و
غیره که به این نتیجه رسیدم باید هرچه سریع‌تر برای مدت نامعلومی
روزنامه‌نگاری را کنار بگذارم و کار دیگری را انتخاب کنم. مخصوصا بعد از
اتفاقات غم‌انگیزی که در نمایشگاه رخ داده بود و فضای حاکم بر کشور برای
جوان نازک‌دلی مثل من اصلا مساعد نبود. علاوه بر این‌که مجبور باشی در چنین
شرایطی روزنامه‌نگاری کنی آن هم در زمانی که تمام حوزه‌ها به سیاست ملوث
شده بودند. و برای من که دغدغه‌ی اصلی‌ام فرهنگ بود، ادامه دادن در چنین
شرایطی عملا امکان‌پذیر نبود. سیاست؛ یکه‌تاز فضای مطبوعات کشور شده بود و
دیگر حوزه‌ها به حاشیه رفته بودند. حتی در خاطرم هست که وقتی از چند تن از
مسئولان، برای یک موضوع "فرهنگی" وقت مصاحبه می‌خواستیم، وقتی موضوع مصاحبه
را جویا می‌شدند و مسئله مورد بحث را در زیر مجموعه‌ی فرهنگ می‌دیدند،
عنوان می‌کردند که اکنون زمان مناسبی برای مصاحبه در باب چنین موضوعی نیست.
که البته حق هم داشتند. الان که برمی‌گردم به آن روزها، می‌بینم در چنان
شرایط متشنجی ایده‌ی مصاحبه کردن درباره‌ی یک موضوع فرهنگی بسیار
ساده‌انگارانه بود.
