چوب الف

چوب الف: چیزی که برای نشانه‌گذاری صفحه‌ای که خوانده شده توی کتاب می‌گذارند... و نه آن چیزی که بر سرِ ما است.

۱۱ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «جامعه شناسی» ثبت شده است

مردم در سیاست ایران

مردم در سیاست ایران

پنج پژوهش شامل: «نقش جمعیت‌های مردمی در انقلاب مشروطه‌ی ایران»، «نقش جمعیت‌های مردمی در سیاست ایران؛ ۱۳۳۲ـ ۱۲۸۵»، «نقش جمعیت‌های مردمی در انقلاب ایران»، «کمونیسم و مسئله‌ی اشتراک در ایران: حزب توده و فرقه‌ی دموکرات» و «شکل‌گیری پرولتاریا در ایران مدرن، ۱۳۳۲ـ۱۳۲۰» است.

اطلاعات بیشتر را می‌توانید از اینجا بخوانید.

برخی از جملات کتاب

- سال ۱۲۸۶ نقطه‌ی عطفی در تاریخِ مذهبیِ ایرانیانِ مسلمان است. برای نخستین بار سر و کله‌ی مقالات و رسالاتی چاپِ داخل کشور پیدا شد که صراحتا از روحانیت انتقاد می‌کردند. صورِ اسرافیل در مقاله‌ای طنز آمیز درباره‌ی روحانیت، علمایی را دست انداخت که مدام هشدار می‌دهند دین در خطرِ نابودی است. حبل‌المتین در موردِ خواسته‌ی علما برای راه‌اندازیِ شورایی عالیه که بتواند در آن مشروعیت همه‌ی تصویباتِ قانونیِ مجلس را بسنجد، کنایه آمیز نظر داد که با منطقِ این استدلال، تجار هم باید شورای عالیه‌ی خودشان را داشته باشند و بتوانند در موردِ نمایندگان مردم داوری کنند. (ص 27)

- سه روز قبلِ روزی که اکثریتِ جمهوری‌خواهِ مجلسِ شورا برنامه داشتند لایحه‌ی پیشنهادیِ الغای سلطنت را در صحنِ علنی مطرح کنند، حدود هشت هزار نفر از اعضاء و سردمدارانِ سلطنت‌طلبِ اصنافِ تهران در مسجد اصلی بازار جمع شدند و گوش سپردند به حرف‌های واعظانی که حقِ فرمانروایی خداوند بر زمین را از آنِ سلطنت خواندند. رخدادهای همان اواخرِ ترکیه - نهاد مذهب را متقاعد کرده بود که بودن یا سقوطِ سلطنت و اسلام بسته به همدیگر است. (ص 67)

یروند آبراهامیانمشخصات کتاب

عنوان: مردم در سیاست ایران

نویسنده: یرواند آبراهامیان

ترجمه: بهرنگ رجبی

نشر: چشمه

چاپ سوم 1394

189 صفحه

قیمت: 14000 تومان


پ.ن: سه مقاله‌ی اولش که در مورد جمعیت در تاریخ ایران بود جذبم نکرد و احساس می‌کردم اطلاعات جدیدی به من اضافه نکرده. مقاله‌ی حزب توده و فرقه‌ی دموکرات جزییات بیشتری داشت و مخصوصا پرداختن به مسئله‌ی زبان و اختلافات آذربایحان و فارسی زبان‌ها برایم جذاب بود که هنوز هم گهگاه آثار و نمونه‌هایش را می‌بینیم.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
استراگون ...

دفترچه‌ی خاطرات و فراموشی

دفترچه‌ی خاطرات و فراموشی

این کتاب شامل ۱۴ مقاله از محمد قائد است که به چهار بخش کلی تقسیم شده. یک: تامل در چند مفهوم و تعریف. دو: چشم‌اندازهای اجتماعی. سه: نگاه به گفتار و نوشتار و رفتار. چهار: آن سوی آستانه (در مورد احمد شاملو)

مقالات این کتاب و بقیه‌ی مقالات محمد قائد را می‌توانید از اینجا دانلود کنید.

برخی از جملات کتاب

- نوستالژی کیفیتی است عمدتا عاطفی و اندکی عقلی؛ هم وابسته به احساس فرد از گذشته است و هم وابسته‌ی نوع نگاه او به جهان متغیر و به زندگیِ ناپایدار خویش. در فقدان انگیزه‌ای در زمان حال و هدفی در آینده، با گذشته می‌توان زیست، اما اینکه در گذشته هم بتوان زیست جای بحث دارد. (ص 26)

- در قلمرو اندیشه‌ی انسان سوال بی‌پاسخ مانده بسیار است، اما نمی‌توان باور کرد اسراری وجود دارد که تنها چند آدم خوش‌صحبت از آنها خبر دارند. پاره‌ای از نظریه‌ها -مثلا نسبیت زمان - چنان خواص فهمند که برای درک دقیق آنها نیاز به مقدمات فراونی است، اما انچه در کسب‌وکار نمایش‌های عرفانی به عنوان اسرار حقیقت به خورد شنونده داده می‌شود عمدتا چیزی جز القائات عاطفی نیست. (ص 38)

- حافظ در مجموع بهتر از معاصران ما غزل می‌سرود، اما نمی‌توان ثابت کرد که احساسی ژرف‌تر از ما داشت یا در باب جهان و هستی چیزی بیش از مردم عصر ما می‌دانست. چنین شعرهایی تبلور احساس‌اند، احساسِ محض، بی‌هیچ جنیه‌ی آموزشی، اثباتی یا اقناعی از برکردن و مسلس‌وار پس‌دادن آنها نشانه‌ی هیچ پیشرفت معرفت‌شناسانه و درک عمیق‌تری از جهان نیست. (ص 50)

- جهان مولوی جهان ارسطویی بود. هندسه‌ی عصر ارسطو همچنان اعتبار دارد، اما علم النفس او نه. فیزیولوژیِ جالینوسی، که پایه‌ی طب عصر مولوی بود، در قاموس دانش امروزی اعتقادی عتیقه به حساب می‌آید و گرمی و سردی و مزاج و صفرا و سودا و بلغم و غیره در مقوله‌ی فولکلور جای می‌گیرد نه علم، گرچه روزگاری علم به حساب می‌آمده است. این بازی‌های منظومِ کلامی حاوی هیچ اسراری نیست که گوش سپردن به آنها به دانش ما بیفزاید. (ص 52)

- فکرِ این جامعه را باید عرفان‌زدایی کرد و از سیطره‌ی ادبیات منظوم رهاند و در پی ایجاد زبانی بود برای محک زدن به همه‌ی افکار و عقاید، از جمله به مضامین ادبی. لذت بردن از جنبه‌های عاطفی و زیبایی‌شناسانه‌ی کلام به جای خود، اما اینکه مضامینِ قالبیِ ادبیاتِ منظوم قدیم مفاهیمی ورای کلِ اطلاعات مردم امروز تلقی شوند و هم محتوای فکر و هم روش فکر کردن ما را تعیین کنند، مانعی است در سر راه حرکت اندیشه در جامعه. (ص 58) 

- در وجه شفاهی، اگر درددل کردن مایه‌ی تسکین است، تنها به سبب این دلگرمی نیست که گوینده احساس می‌کند غمگساری مشفق دارد. تبدیل فکری آزاردهنده به کلماتی که خودِ گوینده آنها را دوباره می‌شنود شاید به او کمک کند تا از تمرکز دردناک آن در یک نقطه‌ی مغز بکاهد. اگر نظریه‌ی پخش شدنِ فکر در بیش از یک قسمت مغز، در نتیجه‌ی تکلم و تکرار، قابل دفاع باشد، می‌توان گفت که روی کاغذ آوردن و دوباره خواندنِ خاطرات هم می‌تواند میان ذهن و موضوع فاصله بیندازد و فشار اضطراب‌آور آن را تخفیف بدهد. (ص 158)

- اما در میان ملت‌هایی، از جمله ما، پرداختن به زندگی رفتگان معمولا با عفو و اغماض و حتی قدیس انگاری همراه است. پس از مرگ اهل اندیشه و قلم، و کلا هرکس که نزد افکار عمومی از رای مثبت اکثریت برخوردار باشد، خلقیات انسان‌های خاکی از کارنامه‌ی آنها پاک می‌شود و یک رشته صفات استاندارد و متعالی به جای خصوصیاتی ضد و نقیض، و گاه نامطبوع می‌نشیند که در هر آدمی کم و بیش می‌توان یافت. (ص 170)

- راه برون‌رفت از معضل بازبینی و سانسورِ پیش از انتشار از اقتدار نظام می‌گذرد، یعنی شرایطی که حکومت مدام نگران بقای خویش نباشد، یا این نگرانی را از ناحیه‌ی کتاب و مجله حس نکند. (ص 188)

- جهان‌بینیِ سینمای جنگیِ ایرانی از نظر روان‌شناسیِ اجتماعی شدیدا مسئله دارد: جنگ را موهبت تلقی می‌کند و انسان‌های زنده را کم‌ارزش می‌بیند. در این نوع سینمای جنگی، زندگی اتفاق زودگذری است؛ آدم‌ها آرزوی مرگ دارند و دسته‌جمعی شب و روز دعا می‌کنند که هرچه زودتر بمیرند. (ص 204)

- بدون برخورداری از شهرتِ کافی، تقریبا محال است که بتوان منتقدان را ترغیب کرد این همه درباره‌ی آثاری قلمفرسایی کنند که، با توجه به معیارهایی زیبایی‌شناسی در ادبیات و هنر، ارزش خواندن و دیدن ندارند. (ص 235)

- شاعران نارس تقلید می‌کنند. شاعرانِ بالغ می‌دزدند. تی.اس.الیوت. (ص 241)

- برای خواننده‌یِ امروزیِ ادبیات نو تجسمش دشوار نیست که در دهه‌های چهل و پنجاه، مخالفان تجدد ادبی با چه لحنی (حتی در مجلس شورای ملی) آژیر خطر می‌کشیدند که چنانچه اوضاع بر همین منوال پیش برود و یاوه‌سرایی‌هایی که شعر نو ادامه دارد ادامه یابد، از مفاخر ادب پارسی چیزی باقی نخواهد ماند و کل تمدن و فرهنگ عظیم ایران ایران به باد فنا خواهد رفت. (ص 293)

 

محمد قائدمشخصات کتاب

عنوان: دفترچه‌ی خاطرات و فراموشی

نویسنده: محمد قائد

نشر: طرح نو

چاپ اول 1380

328 صفحه

2200 تومان


پ.ن: کتاب خیلی خوبی بود و حس خواندنش شبیه خواندنِ «روح پراگ» بود. نویسنده و روزنامه‌نگاری که از نگاه خودش وقایع و اتفاق‌های سیاسی و اجتماعی اطرافش را نقد و تحلیل می‌کند. شاید آدم‌های دیگری هم این کار را کرده باشند اما چیزی که در مقاله‌های قائد جذاب بود، انتخاب و پیدا کردن موضوعات چالش بر‌انگیز و همچنین اطلاعات خوبی که در مورد این موضوعات داشت. تسلطش بر زبان فارسی هم باعث می‌شد مقاله‌هایش روان و خوش‌خوان باشند. با اینکه کتاب را از کتابخانه امانت گرفته بودم و لینک مقاله‌هایش هم در اینترنت وجود دارد تصمیم گرفتم یک جلد از کتابش بخرم و برای خودم داشته باشم تا به آدم‌ها امانت بدهم. اوصیکم به خواندنش.

۱ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
استراگون ...

شهر فرنگ اروپا

 شهر فرنگ اروپاشهر فرنگ اروپا

عنوان فرعی کتاب «چکیده‌ای از پیدا و پنهان تاریخ قرن بیستم» است. بیشتر اتفاق‌ها مربوط به اروپا و امریکاست. نویسنده اطلاعات مختلفی از حوادث و اتفاقات قرن بیستم را به صورت پشت سرم ردیف می‌کند. بیشتر حوادث و اتفاقات مربوط به جنگ جهانی اول و دوم است و گاهی طنز کمرنگی در روایت‌هایش به کار می‌رود ولی بعضی از اتفاق‌ها آنقدر دهشتناک هستند که به نظر می‌رسد واقعیت اغراق‌آمیز تر از طنزی است که به کار برده شده.

برخی از جملات کتاب

- در جنگ جهانی اول آدم‌ها مثل تخم گیاهان همین‌طور به زمین می‌ریختند و کمونیست‌های روسی بعدها حساب کردند که از هر کیلومتر مربع اجساد چقدر کود می‌شود تهیه کرد و اگر آنها از اجساد خائنان و جانیان به جای کود استفاده کنند، چقدر می‌شود با پرهیز از کودهای شیمیایی گران خارجی صرفه‌جویی به عمل‌آورد. (ص 9)

- مورخان و انسان شناسان بعدها گفتند که کمونیسم و نازیسم اعتقاد به انقلاب را جایگزین باورهای مذهبی کردند و مردم هم به همین انگیزه‌ها از آن‌ها حمایت کردند که قوی‌ترنشان این احساس بود که آن‌ها جزو برگزیدگانی هستند که سرنوشت بشر از این پس به دست آن‌هاست. (ص 59)

پاتریک اوئورژدنیکمشخصات کتاب

 عنوان: شهر فرنگ اروپا

عنوان فرعی: چکیده‌ای از پیدا و پنهان تاریخ قرن بیستم

نویسنده: پاتریک اوئورژدنیک

ترجمه: خشایار دیهیمی

نشر: ماهی

چاپ اول 1394

124 صفحه

قیمت: 9500 تومان


پ.ن: در مجموع کتاب بدی نبود. اطلاعات پراکنده و خوبی در مورد اتفاقات قرن بیستم می‌داد اما گاهی برخی از موارد را چند بار تکرار می‌کرد و انسجام مشخصی نداشت.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
استراگون ...

فوتبال علیه دشمن

فوتبال علیه دشمنفوتبال علیه دشمن

سایمون کوپر، خبرنگار جوانِ بیست و دو/سه ساله‌ی انگلیسی به 22 کشور سفر کرده و مشاهدات و تحلیل‌هایش در رابطه‌ی فوتبال با سیاست را در این کتاب منتشر کرده است. 

اطلاعات بیشتر را می‌توانید از اینجا بخوانید.

برخی از جملات کتاب

-  هر چه آزادی در کشوری کمتر باشد، فوتبال اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. (ص ۱۴)

- یک مرد جوان به ما گفت: «ما روس‌ها تا هجده سالگی طرفدار زسکا هستیم، چون تا آن موقع شیفته‌ی ارتش هستیم. در هجده سالگی که به ارتش می‌پیوندیم، با حقیقت آشنا می‌شویم و دیگر هرگز از زسکا حمایت نمی‌کنیم.» (ص ۸۷)

- زنان ارمنی به ورزشگاه نمی‌رفتند، بنابراین ورزشگاه محلی برای مراسم مردانه بود. لوون می‌گوید: «وقتی به ورزشگاه می‌روید، می‌توانید خیلی کارها را آزادانه انجام دهید.» برای مثال فحش دادن فقط در ورزشگاه مسئله‌ای عادی بود. در آنجا ساختن شعرهای توهین آمیز حتی هنر تلقی می‌شد. لوون به تماشاگری اشاره می کند که فریاد زد: «داور زنت رو جلوی مقبره لنین {...}!»

نکته اینجاست که برای بسیاری از ولایات شوروی، مقبره لنین مرکز جهان به حساب می آمد؛ جایی که همه می توانستند آن را ببینند. (ص ۹۷)

- فلاکر توضیح می‌دهد: «نمی‌شد در خیابان‌ها فریاد زد «فرانکوِ جنایتکار!» بنابراین مردم در عوض این را خطاب به بازیکنان رئال مادرید فریاد می‌زدند. این یک پدیده‌ی روان‌شناختی است: اگر نتوانید سر پدرتان فریاد بزنید، سرکس دیگری فریاد می‌زنید.» (ص ۱۶۲)

- در آرژانتین کودتا اتفاقی عادی بود. خود آرژانتینی‌ها در موقع گذراندن دوران سربازی به شوخی می‌گویند: «نگاه کنید، دارند رییس‌جمهور آینده‌مان را آموزش می‌دهند.» (همین جوک در افریقا هم ساخته شده است.) (ص ۳۰۲)

 - هر چه کشور محروم‌تر باشد، جام جهانی برایش اهمیت بیشتری دارد. این رقابت‌ها در نروژ و سوییس تغییر اندکی ایجاد کرد اما در رواندا جام جهانی به طور موقت آدم‌کشی‌ها را متوقف کرد. (ص ۳۸۳)

- در سال ۱۹۹۴ یکی از هواداران تیم هاییتی از خبرنگاری امریکایی پرسید: «از ما می‌پرسی کدام اهمیت بیشتری دارد؛ برزیل یا حمله‌ی امریکا؟ ما هر روز گرسنه هستیم. هر روز مشکلان زیادی داریم. امریکایی‌ها هر روز در مورد حمله صحبت می‌کنند. ولی ما هر چهار سال یکبار جام جهانی داریم. (ص ۳۸۸)

- یکی از دلایلی که فوتبال این همه در این قسمت جهان {خاورمیانه} اهمیت دارد، کمبود سایر تفریحات است. در خیلی از پایتخت‌های منطقه این جوک موقعی که یک خارجی وارد یک تاکسی می‌شود گفته می‌شود: راننده تاکسی آرام می‌گوید: «گوش کن، دوست داری جایی بری که بهت خوش بگذره؟» خارجی می‌گوید: «آره»، «جایی که خانم‌ها هم باشند؟» خارجی می‌گوید: «آره»، راننده می‌گوید: «چنین جایی وجود ندارد.» (ص ۴۰۸)

 سایمون کوپرمشخصات کتاب

عنوان: فوتبال علیه دشمن

نویسنده: سایمون کوپر

ترجمه: عادل فردوسی پور

نشر: چشمه

چاپ سوم ۱۳۸۹

۴۲۳ صفحه

قیمت: ۸۰۰۰ تومان


 پ.ن: هیچ علاقه‌ای به فوتبال ندارم ولی با این حال به نظرم کتاب بدی نبود. البته باعث نشد که به فوتبال علاقه‌مند شوم.

به نظرم بعضی از پانوشت‌هایش زیادی بود و فرودوسی‌پور مثل گزارش‌های فوتبالی‌اش سعی می‌کرد در مورد هر چیزی به خواننده اطلاعات بدهد. مثلا توی متن یکی از گزارش‌ها اسمی از چخوف، داستایوفسکی و نویسنده‌های معروف دیگر آمده بود و فردوسی‌پور توی پانویس چندخط از زندگی‌نامه‌ی هر کدام از این نویسنده‌ها را نوشته بود!

پ.پ.ن: مترجم در مقدمه‌ی کتاب  نوشته قسمتی از متن اصلی را حذف کرده است. حدس می‌زنم این قسمت مربوط به فوتبال ایران بوده.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
استراگون ...

کمونیسم رفت، ما ماندیم و حتی خندیدیم

کمونیسم رفت، ما ماندیم و حتی خندیدیمکمونیسم رفت، ما ماندیم و حتی خندیدیم«کمونیسم رفت، ما ماندیم و حتی خندیدیم» اولین کتاب از یک مجموعه پنجاه جلدی به اسم «فلسفه و هنر زندگی» است که زیر نظر خشایار دیهیمی تولید می‌شود. این کتاب شامل چند مقاله است که به صورت خاطرات نویسنده از زندگی‌ خودش و زنان اروپای شرقی در زمان حاکمیت کمونیسم روایت می‌شود.

اطلاعات بیشتر را می‌توانید از اینجا بخوانید.

برخی از جملات کتاب

- خوب یادم هست که همه‌ی این ماجراها چطور شروع شد. یکی از همکاران روزنامه‌نگارم، درست قبل از آنکه بازنشسته شود، در نیمه‌ی سپتامبر 1989 از مرز اتریش-مجارستان برگشت و در حالی که از شدت هیجان اشک می‌ریخت،‌ برایمان تعریف کرد «مردم آلمان شرقی دارن هزارتا هزارتا از مرز رد می‌شن. فکر نمی‌کردم تا زنده‌م همچین منظره‌ای رو به چشم ببینم!» من هم فکر نمی‌کردم. در این گوشه‌ی دنیا آدم را همین‌جور بار می‌آورند،‌ جوری که خیال کنی تغییر غیر ممکن است. جوری بارت می‌آورند که از تغییر بترسی که وقتی عاقبت اولین نشانه‌های تغییر آشکار شد، به آنها بدگمان باشی، از آنها بترسی، چون همیشه دیده‌ای که هر تغییری فقط وضع را بدتر کرده. یادم می‌آید اولین واکنش‌ خود من به خبرهای تازه‌ی همکارم، البته بعد از خوشحالی،‌ ترس بود،‌ انگار زلزله شده باشد. به شدت دلم می‌خواست فروپاشی رژیم سابق را ببینم،‌ اما به همان شدت هم زمینِ‌زیر پایم داشت می‌لرزید. دنیایی که در آن بودم،‌ دنیایی که خیال می‌کردم ابدی، استوار و محکم است ناگهان داشت فرو می‌ریخت. (ص 22)

- اگر در اروپای شرقی بزرگ شده باشید در همان اوایل جوانی یاد می‌گیرید که سیاست مفهومی انتزاعی نیست، بلکه نیرویی است عظیم که بر زندگی روزمره مردم تاثیری تعیین کننده می‌گذارد. (ص 24)

- یک بار در صوفیه،‌ پایتخت بلغارستان، اِوِلینا داشت تدارکِ یک مهمانی را می‌دید و من هم داشتم در آشپزخانه کوچکش در آپارتمان درب و داغانی که با دوست دانشجویش در آن شریک بود به او کمک می‌کردم. او که دانشیار دانشگاه بود آنقدر حقوق نمی‌گرفت که بتواند آپارتمانی مستقل اجاره کند. سیب زمینی‌ها را پوست کندم، فکر کنم سه کیلویی می‌شدند. می‌خواست با مقداری از آنها سالاد سیب زمینی و پیاز درست کند و بقیه را تنوری کند و کنارشان هم... در واقع چیزی نگذارد و همان‌طور بیاوردشان سر میز. خودش به این می‌گفت سفره‌ی رنگین سیب‌زمینی. گاهی طنز تنها راه غلبه بر فشار عصبیِ سرکوب شده است. (ص 47)

- اولینا می‌گفت: «این خوراک ماست،‌عادت داریم با هر وعده قدری سیاست بیندازیم بالا. با صبحانه،‌ انتخابات، با ناهار، یک بحث پارلمانی و با شام اخبار شبانگاهی که یا به آن می‌خندیدیم یا از شندین دروغ‌هایی که حزب کمونیست علی رغم همه‌ی اتفاقاتی که افتاده می‌خواهد به خوردمان بدهد حرص می‌خوریم.» شاید این مردم بتوانند بی‌غذا یک جورهایی سر کنند -چون خیلی گران است یا چون چیزی گیر نمی‌آید که آدم بخرد،‌ یا به هر دو دلیل. شاید بتوانند بدون کتاب و اطلاعات سر کنند اما بی‌سیاست اموراتشان نمی‌گذرد. (ص 48)

- خیلی طول کشید تا فهمیدم محدود کردن خود در دایره‌ی هر نوع جهان بینی، می‌تواند ما را گرفتار فقر و رنج کند. (ص 113)

- چیزی که به یاد می‌آوردم دوران فقر و محرومیت بود، دورانی که در آن فقر به نظر وحشتناک نمی‌آمد فقط به این دلیل که تقریبا همگانی بود -آن را عادلانه می‌دانستیم. اما وحشتناک این بود که ما حتی نمی‌دانستیم که چیز بهتری هم وجود دارد. (ص 118)

اسلاونکا دراکولیچمشخصات کتاب

 عنوان: کمونیسم رفت، ما ماندیم و حتی خندیدیم

نویسنده: اسلاونکا دارکولیچ

ترجمه: رویا رضوانی

نشر: گمان

مجموعه: هنر و زندگی

چاپ اول 1392

288 صفحه

قیمت: 12800 تومان


پ.ن: کتاب خوبی و روانی بود. روایت‌‌های زنانه از سختی زندگی در کشورهای کمونیسیتی که گاهی اشتراکات زیادی می‌توانستی در بین آنها پیدا کنی.
پ.پ.ن: در پست‌های قبلی کتاب «بخشودن»‌ از این مجموعه را معرفی کرده بودم.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
استراگون ...

ده پرسش از دیدگاه جامعه شناسی

ده پرسش از دیدگاه جامعه شناسیده پرسش از دیدگاه جامعه شناسی
ده پرسشی که کتاب به آنها می‌پردازد: 1. جامعه شناسان چگونه جامعه را مطالعه می‌کنند؟ 2. معنای انسان بودن چیست؟ 3. چگونه جامعه به وجود می‌آید؟ 4. چرا مردم در جامعه نابرابرند؟ 5. چرا به آنچه می‌کنیم اعتقاد داریم؟ 6. آیا انسان‌ها آزادند؟ 7. چرا همه نمی‌توانند مانند ما باشند؟ 8. چرا تیره بختی در جهان وجود دارد؟ 9. آیا فرد به راستی دگرگونی ایجاد می‌کند؟ 10. آیا جامعه شناسی مهم است؟ + آیا باید درباره افراد به تعمیم پرداخت؟



برخی از جملات کتاب

- این باورهای مردم نیست که حقیقت را تبیین می‌کند، بلکه چگونگی رسیدن به باورهایشان است که تعیین کننده حقیقت است.

- اگر بخواهیم که افراد به نظام عقیدتی نهادی شده‌ای باور نداشته باشند حضور جامعه شناسی خالی از خطر نیست. از این روست که جامعه شناسی انتقادی در اروپای شرقی و اتحاد جماهیر شوروی پیشرفت نکرد.

- دورکهایم بارها این پرسش را مطرح می‌کند: آیا بدون توافقی مشترک درباره اینکه چه چیزی درست است و چه چیزی خطا، آزادی می‌تواند وجود داشته باشد.

- درواقع در بیشتر جهان امروز نابرابری هنوز خواست خداوند پنداشته می‌شود و در بیشتر موارد مردم می‌آموزند که وقت و نیروی خود را صرف کارهای دیگری غیر از کوشش برای تغییر جامعه برای برابرترکردن آن کنند.

- برابری مانند آزادی است: نه تنها خود به خود به وجود نمی‌آید بلکه تنها با مراقبت و هوشیاری همیشگی امکان پذیر است.

- از نظر من هنگامی که افراد به طور ضمنی یا آشکار واژه «باید» را به کار می‌برند٬ نشان می‌دهند درباره ارزش‌ها بحث می‌کنند. در آن حالت است که کسی همیشه به قضاوت ارزشی می‌پردازد.

- قوم مداری یک ایدئولوژی است٬ یک شیوه تفکر که افراد از آن استفاده می‌کنند تا برای خود و دیگران ستم بر مردمی را که مانند آنها نیستند٬ توجیه کنند. جایی که ستم وجود دارد٬ قوم مداری تشویق می‌شود.

- ما باید ادبیات بخوانیم٬ هنر را درک کنیم و زیست شناسی و جامعه شناسی را مطالعه کنیم تا از آنچه توجیه‌گران جامعه‌ی موجود می‌خواهند ما بدانیم رها شویم و به سطحی برسیم که بتوانیم واقعیت را به شیوه‌ای دقیق‌تر و بی‌غرضانه‌تر مشاهده کنیم.

جوئل شارونمشخصات کتاب

عنوان: ده پرسش از دیدگاه جامعه شناسی

نویسنده: جوئل شارون

ترجمه: منوچهر صبوری

نشر: نی

چاپ دهم 1391

368 صفحه

قیمت: 7500 تومان

................

پ.ن: به نظرم برای کسانی که به مباحث جامعه شناسی علاقه مند هستند و یا می‌خواهند در مورد این علم اطلاعاتی به دست بیاورند خوب است. کتاب ساده و روان نوشته شده و برای عموم می‌تواند مفید باشد. هرچند ممکن است برای کسانی که عادت به خواندن این گونه کتاب‌ها ندارند کمی حوصله سر بر به نظر برسد.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
استراگون ...

جستارهایی درباره تئوری توطعه در ایران

تئوری توطئه در ایران

کتاب شامل سه مقاله با موضوع توهم توطئه است. اطلاعات بیشتر را می‌توانید از اینجا و اینجا بخوانید.

برخی از جملات کتاب


- در قرون وسطی آزار و شکنجه امری کاملا عادی بود. نه تنها به این معنا که افرادی در معرض خشونت قرار داشتند٬ بلکه از این نظر که اعمال خشونت از لحاظ اجتماعی مورد حمایت دولت و نهادهای قضایی بود و در مورد گروه‌هایی از مردم که به واسطه‌ی ویژگی‌هایی مانند نژاد٬ دین٬ و یا شیوه زندگی نسبت به عموم متمایز بودند٬ به کار گرفته می‌شد. در چنین شرایطی عضویت در این گروه‌‌ها خود به خود توجیهی برای حمله و شکنجه تلقی می‌شد. (پیشگفتار)

- در موارد بی‌شماری در تاریخ سیاسی معاصر ایران هراس‌های واقعی با نگرانی‌های غیرواقعی در هم آمیختند و راه را برای سرکوب گسترده مخالفان هموار کردند. رویکرد پارانوئید هم تراژدی و هم کمدی به وجود آورده بود. (پارانوئید در سیاست ایران - یرواند آبراهامیان)

- توهم توطئه در باور عمومی همه کشورها کم و بیش دیده می‌شود. اما به نظر می‌رسد که این گرایش اعتقادی در خاورمیانه٬ به ویژه در میان ایرانیان نسبت به جوامع دیگر شایع‌تر است. (توهم توطئه - احمد اشرف)

- اینکه می‌گوییم «توهم توطئه» یک نوع بیماری است٬ بدین معنا نیست که اساسا هیچ توطئه‌ای در کار نیست و آنچه توطئه خوانده می‌شود٬ همه از باب خیال و توهم است ... «توهم توطئه» از اعتقاد راسخ و جزمی و تعبدی به نوع خاصی از توطئه شکل می‌گیرد و همچون سایر اعتقادها٬ در قلمرو بررسی و تحلیل علمی قرار نمی‌گیرد و از این رو قابل اثبات یا رد و انکار نیست. (توهم توطئه - احمد اشرف)

- توهم توطئه غالبا میان وطن‌پرستان افراطی٬ سنت‌پرستان مذهبی و محافظه‌کاران راست‌گرای سیاسی نفوذ می‌کند و رونق می‌گیرد و جزء لایتجزای ایدئولوژی سیاسی آنان می‌شود. (توهم توطئه - احمد اشرف)

- عامل موثر دیگر در اشاعه‌ی توهم توطئه٬ فقدان آزادی بیان و برخورد سالم عقاید و آراء و فرهنگ سیاسی و لازم برای تساهل سیاسی و عقیدتی است. (توهم توطئه - احمد اشرف)

- اعتقاد به قضا و قدر و رمل و اسطرلاب و طالع بینی و دسیسه‌های فلک کج رفتار نیروهایی که از حیطه دخالت انسان بیرون است از عواملی هستند که توهم توطئه را تقویت می‌کند. خصوصیات اسطوره‌ای تاریخ‌نگاری سنتی ایران و علاقه ایرانیان به شیوه تفکر اسطوره‌ای و تمایل شدید آنان به اغراق شاعرانه حتی در مسائل سیاسی و اجتماعی نیز در تقویت توهم توطئه بی‌تاثیر نبوده است. (توهم توطئه - احمد اشرف)

یرواند آبراهامیان، احمد اشرف، محمدعلی همایون کاتوزیان

مشخصات کتاب

عنوان: جستارهایی درباره تئوری توطعه در ایران

نویسندگان: یرواند آبراهامیان، احمد اشرف، محمدعلی همایون کاتوزیان

ترجمه: محمد ابراهیم فتاحی

نشر: نی

چاپ هفتم، ۱۳۹۰

187 صفحه

.................

پ.ن: عکس‌ها به ترتیب از چپ به راست؛ آبراهامیان، اشرف، کاتوزیان.

پ.ن.ن: به نظرم به جای مقاله سوم که بیشتر در مورد یک شخصیت بود (ملکی) می‌شد از مقاله‌ای که به موضوع نزدیک‌تر بود استفاد کرد.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
استراگون ...

اندیشه‌های بنیادی در جامعه شناسی


اندیشه های بنیادی در جامعه شناسیاندیشه های بنیادی در جامعه شناسی
در این کتاب مهم‌ترین موضوعات و مسائل عصر حاضر و جامعهٔ پست‌مدرن با اندیشه‌های نظریه‌پردازان برجسته‌ای، که تفکر جامعه‌شناسی در اواخر قرن 19 یعنی مهم‌ترین نظریه‌های کلاسیک جامعه‌شناسی را پدید آوردند، پیوند یافته است. نویسنده مطرح می‌کند که چگونه پیشگامان جامعه‌شناسی، که شاهد دگرگونی‌های شتابان و گسترده در جوامع خود بودند، به اندیشیدن دربارهٔ علل این دگرگونی‌ها و کوشش برای پیش‌بینی روندهای آینده پرداختند و بدین‌سان جست‌وجوی جامعه‌شناسانه را آغاز کردند. این اندیشه‌های بنیادی پیرامون چهار موضوع اصلی: جامعهٔ صنعتی، دموکراسی، فردگرایی و مدرنیته متمرکز گردیده‌اند. (از پشت جلد کتاب)

کتاب را می‌توانید از اینجا تهیه کنید.

برخی از جملات کتاب

- مارکس معتقد بود که اگر بنا باشد جامعه‌یِ صنعتی جامعه‌ای غیر استثماری شود، باید اساسا به نظام اقتصادی دیگری تبدیل گردد که وی به آن با عنوان سوسیالیسم یا کمونیسم اشاره می‌کرد. مارکس کاملا روشن نکرد که این نظام اقتصادی چگونه خواهد بود، اما تفاوت اساسی بین این نظام اقتصادی و نظام سرمایه داری این است که این نظام جامعه‌ای بی‌طبقه به وجود خواهد آورد.

- لیپست توسعه اقتصادی را که منجر به پدید آمدن طبقه متوسط فراگیر، با ثبات و راضی می‌شود شرط لازم اما ناکافی برای دموکراسی می‌دانست. عوامل دیگری نیز اهمیت اساسی دارند، از جمله نقش مهمی که بر ارزش‌های فرهنگی در نظر گرفته می‌شود. دموکراسی بر فرهنگی تکیه دارد که آرمان‌های برابری خواهانه، مدارا، به رسمیت شناختن مخالف و نارضایی سیاسی، اعتقاد به آزادی بیان و اجتماعات و احترام به قانون و حقوق اساسی بشر را رواج می‌دهد.

- فرانک وبستر: «با مطالعه اندیشه‌های یورگن هابرماس درباره تاریخ حوزه عمومی، ممکن نیست بتوان از این نتیجه گیری کرد که آینده آن ناپایدار است خودداری کرد. تبیین او از تکامل اخیر آن تلخ و دلسرد کننده است: سرمایه‌داری پیروز است؛ توانایی تفکر انتقادی در حداقل است؛ در دوره شرکت‌های بزرگ فراملیِ رسانه‌های همگانی و فرهنگ فراگیر تبلیغات تجارتی، حوزه عمومی هیچ جایگاهی ندارد.»

- معمولا پذیرفته می‌شود که فردگرایی یکی از ویژگی‌های مشخص جهان مدرن است، زیرا مردم توانسته‌اند خود را از اجبارهای جامعه سنتی رها سازند و عموما نیز فرض می‌شود آن‌گاه که فردگرایی در فرهنگ و روان‌شناسی اجتماعی جامعه‌ای ریشه می‌گیرد، وجود پایه‌های جدید نظم اخلاقی ضروری می‌شود.

- ویتنی پوپ: «هر چه میزان کنش متقابل اجتماعی کم‌تر باشد، احساسات جمعی ضعیف‌تر است؛ هر چه احساسات جمعی ضعیف‌تر باشد، یگانگی اجتماعی ضعیف‌تر است؛ هرچه یگانگی اجتماعی ضعیف‌تر باشد، افراد کمتر به منافع اجتماعی نظر دارند؛ هر چه افراد کمتر به منافع اجتماعی نظر داشته باشند، در زندگی معنای کمتری می‌یابند و میزان خودکشی اجتماعی زیادتر می‌شود.

پیتر کیویستومشخصات کتاب

عنوان: اندیشه‌های بنیادی در جامعه شناسی

نویسنده: پیتر کیویستو

ترجمه: منوچهر صبوری

نشر: نی

چاپ هشتم 1390

246 صفحه

قیمت: 7500 تومان

........................

پ.ن: فضای کتاب کمی خشک و رسمی است و به کتاب‌های درسی شباهت دارد (گویا هدف نوشته شدن کتاب نیز همین بوده است). با این حال به نظرم برای کسانی که می‌خواهند با مفاهیم اولیه جامعه شناسی امروز آشنا شوند کتاب خوبی است.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
استراگون ...

ایران جامعه کوتاه مدت و سه مقاله دیگر

ایران جامعه کوتاه مدت و سه مقاله دیگر

کتاب شامل چهار مقاله است که دو مقاله اول تقریبا شبیه هم هستند (مقاله دوم توضیح و بسط یکی از موارد مقاله اول است) نویسنده در این مثالات سعی کرده است مشکل توسعه نیافتگی جامعه ایران را از زوایای تاریخی و اقتصادی بررسی کنید.

توضیح بیشتر در مورد این کتاب را می‌توانید از اینجا و اینجا بخوانید.


فهرست مقالات


- ایران جامعه کوتاه مدت

- مشروعیت و جانشینی در تاریخ ایران

- انقلاب برای قانون

- ملک الشعرای بهار در دوران مشروطه

برخی از جملات کتاب

- درقیاس با جامعه دراز مدت اروپا سه ویژگی عمده جامعه کوتاه مدت بدین قرار است: مشکل مشروعیت و جانشینی، بی‌اعتباری مال و جان و دشواری عظیم انباشت دراز مدت سرمایه که شرط اصلی توسعه اجتماعی و اقتصادی مدرن است. بنابراین تاریخ از دوره‌های کوتاه مدت به هم پیوسته تشکیل می‌شود. در غیاب آشوب در هر دوره کوتاه مدت، حکومت استبدادی، امتیازات تملک دارایی، انباشت سرمایه تجاری و توسعه‌یِ آموزش هنر و علم وجود دارد اما این چیزها در دراز مدت دوام نمی‌آورد و زوال یا آشوب در پی دارد. 


- در واقع مشروعیت هر شورش پیروزمند در آغاز بیشتر از مشروعیت فرمانروای ساقط شده بود، زیرا (بنا بر دلایلی نشات گرفته از همین ویژگی جاکم مستبد و ویژگی‌های دیگر) معمولا جامعه از فرمانروای موجود نفرت داشت و آرزو می‌کرد که این یک برافتد و به جای او فرمانروای «کمتر بیدادگر» یا «دادگرتر» بر تخت بنشیند. بدیهی است که دولت مستبد و جامعه استبدادی و نیز حکومت مسئولیت ناپذیر و جامعه نافرمان دو روی یک سکه بودند. این یکی دیگر از اصول دیالکتیک در جامعه ایران بود.

- بعدها در طول تاریخ مفهوم و مصادیق فره در عناوین و القابی چون «ضل اله» و «قطب عام وجود» و مفهوم دادگر در صفت‌هایی چون ملک عدل و سلطان عادل نمود یافت. 

- حکومت استبدادی بدین معنا است که هیچ قانون مستقل یا سنت تثبیت شده وجود ندارد که فرمانروا را از اعمال قدرت باز دارد. فرمانروا می‌توانست تا آنجا که قدرت مادی‌اش اجازه می‌داد، به عزم و اراده خود عمل کند و تنها عامل بازدارند رعایت مصالحی بود که او برای جلوگیری از کودتای درباری یا شورش مردم ضروری می‌دید.

- توجه به عقب افتادگی تکنولوژیک احتمالا زمانی به اوج رسید که مستشار الدوله اعلام کرد ساختن راه آهن کلید توسعه ایران است. اما همین دولتمرد کمی بعد، در عین اعتقاد به اهمیت راه آهن، به این نتیجه رسید که قانون، یعنی برچیده شدن بساط استبداد، اساسی‌ترین ضرورت جامعه است.


محمد علی همایون کاتوزیانمشخصات کتاب

عنوان: ایران جامعه کوتاه مدت و سه مقاله دیگر

نویسنده: محمد علی همایون کاتوزیان

ترجمه: عبدالله کوثری

نشر: نی

چاپ چهارم 1391

165 صفحه

قیمت: 6000 تومان


................................

پ.ن: کتاب‌های داستانی و رمان را بیشتر از بقیه کتاب‌هادوست دارم، اما هر از چندگاهی دلم می‌خواهد تنوعی به کتاب‌هایم بدهم و کتاب‌هابی با موضوع غیرداستانی بخوانم. شبیه غذا خوردن است، اگر کتاب را غذای ذهن فرض کنیم گاهی دلش دست پخت و طعمِ جدید می‌خواهد.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
استراگون ...

توتالیتاریسم

توتالیتاریسمتوتالیتاریسم

با اینکه بیشتر به ادبیات داستانی و رمان علاقه دارم، اما متنوع خواندن را نیز دوست دارم و گاهی ویرم می‌گیرد به کتاب‌های جامعه شناسی، تاریخی و... هم نگاهی بیندازم.

توتالیتاریسم را تمامیت‌خواهی ترجمه کرده‌اند و به نوعی از حکومت‌های اقدارگرا گفته می‌شود که با خواندن کتاب متوجه خصوصیات و ویژگی این نوع از حکومت‌ها می‌شوید.

هانا آرنت این کتاب را در اواسط دهه شصت و با توجه به اسناد و مدارک به جا مانده از حکومت هیتلر و استالین نوشت.

فایل پی‌دی‌اف کتاب توتالیتاریسم را می‌توانید از این سایت دانلود کنید.

برخی از جملات کتاب

- اصطلاح توده‌ها،‌ تنها به آن مردمی اطلاق می‌شود که ماهیتا چیزی بیش‌تر از مجموعه‌ای از انسان‌های بی‌هویت و بی‌تفاوت نیستند... این مردم،‌ به گونه‌ای بالقوه در هر کشوری وجود دارند و اکثریت عظیم افراد خنثی و از نظر سیاسی بی‌تفاوت کشور را تشکیل می‌دهند.

- هیتلر: برای موفق بودن باید دروغ بزرگ گفت.

- هر برنامه‌ای، هر چقدر هم ریشه‌ای تنظیم شده باشد،‌ اگر هدف سیاسی مشخصی را در بر نداشته باشد که داعیه فرمانروایی جهان را بیان نکند و هر برنامه سیاسی که به مسائلی به جز «مسائل ایدئولوژیک قرن‌های آینده» بپردازد، مانعی بر سر راه توتالیتاریسم به حساب می‌آید.

- توتالیترتاریسم،‌ وعده تحقق عدالت بر روی زمین را می‌دهد. 

- توتالیتاریسم در راس قدرت، همه‌ی استعدادهای ناب را بدون هیچ اعتنایی به هواداری آن‌ها از جنبش،‌ از سرکار بر می‌دارد و به جای آن‌ها عقل باختگان و بی‌خردانی را می‌نشاند که همان بی‌عقلی و عدم آفرینندگی‌شان،‌ بهترین تضمین وفاداری آن‌هاست.

- تنها در یک رژیم توتالیتر می‌توان سراسر بافت زندگی را بر وفق یک ایدئولوژی سازمان داد. 

- روزت می‌گوید: آن‌ها که با چشمان خود ندیده‌اند،‌ آن را باور نخواهند کرد. آیا خود شما باور کردید؟ پیش از اینکه به اینجا بیاید،‌ آیا شایعات مربوط به اتاق‌های گاز را جدی می‌گرفتید؟... امثال شما در پاریس، لندن و نیویورک فراوان هستند. حتی در Birkenau دوقدمی کوره‌های آدم سوزی، پنج دقیقه پیش از افتادن در آن‌ها، هنوز قربانیان، این واقعیت هولناک را باور نداشتند.

- پس از کشتن شخصیت اخلاقی و نابودی شخصیت حقوقی انسان، ‌از بین بردن فردیت او دیگر چندان دشوار نیست. 

- فرمانروای توتالیتر عملا مانند کسی رفتار می‌کند که آن‌قدر به دیگری توهین می‌‌کند تا آن که همه بدانند آن شخص دشمن است و از آن پس بتواند با توجیحه دفاع از خود، او را بکشد.

- سیاست توتالیتر که از نسخه‌های ایدئولوژیک پیروی می‌کند، ‌ماهیت راستین این جنبش‌های ایدئولوژیک را برملا کرده است،‌ زیرا به خوبی نشان داده است که بر این فرایند نقطه پایانی نیست.

- توده‌های خام و یکنواخت مواد خام بهتری بودند و استعداد آن را داشتند که به جنایت‌هایی حتی سهمگین‌تر از جنایتکاران حرفه‌ای دست یازند، مشروط بر آنکه این جنایت‌ها به خوبی سازمان داده شودند و ظاهر مشاغل را به خود بگیرند.

هانا آرنتمشخصات کتاب

عنوان: توتالیتاریسم

نویسنده: هانا آرنت

ترجمه: محسن ثلاثی

نشر: ثالث

چاپ سوم 1390

قیمت 8000 تومان

..................

پ.ن: اگر به خواندن کتاب‌های جدی علاقه ندارید و تا کنون کتاب‌هایی در این حوزه نخوانده‌اید، پیشنهاد می‌کنم این کتاب را نخوانید، ممکن است برای‌تان کمی خسته کننده و گنگ به نظر برسد.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
استراگون ...