کتاب شامل چهار مقاله است که دو مقاله اول تقریبا شبیه هم هستند (مقاله دوم توضیح و بسط یکی از موارد مقاله اول است) نویسنده در این مثالات سعی کرده است مشکل توسعه نیافتگی جامعه ایران را از زوایای تاریخی و اقتصادی بررسی کنید.
توضیح بیشتر در مورد این کتاب را می‌توانید از اینجا و اینجا بخوانید.
فهرست مقالات
- ایران جامعه کوتاه مدت
- مشروعیت و جانشینی در تاریخ ایران
- انقلاب برای قانون
- ملک الشعرای بهار در دوران مشروطه
برخی از جملات کتاب
- درقیاس با جامعه دراز مدت اروپا سه ویژگی عمده جامعه کوتاه مدت بدین قرار است: مشکل مشروعیت و جانشینی، بی‌اعتباری مال و جان و دشواری عظیم انباشت دراز مدت سرمایه که شرط اصلی توسعه اجتماعی و اقتصادی مدرن است. بنابراین تاریخ از دوره‌های کوتاه مدت به هم پیوسته تشکیل می‌شود. در غیاب آشوب در هر دوره کوتاه مدت، حکومت استبدادی، امتیازات تملک دارایی، انباشت سرمایه تجاری و توسعه‌یِ آموزش هنر و علم وجود دارد اما این چیزها در دراز مدت دوام نمی‌آورد و زوال یا آشوب در پی دارد.
- در واقع مشروعیت هر شورش پیروزمند در آغاز بیشتر از مشروعیت فرمانروای ساقط شده بود، زیرا (بنا بر دلایلی نشات گرفته از همین ویژگی جاکم مستبد و ویژگی‌های دیگر) معمولا جامعه از فرمانروای موجود نفرت داشت و آرزو می‌کرد که این یک برافتد و به جای او فرمانروای «کمتر بیدادگر» یا «دادگرتر» بر تخت بنشیند. بدیهی است که دولت مستبد و جامعه استبدادی و نیز حکومت مسئولیت ناپذیر و جامعه نافرمان دو روی یک سکه بودند. این یکی دیگر از اصول دیالکتیک در جامعه ایران بود.
- بعدها در طول تاریخ مفهوم و مصادیق فره در عناوین و القابی چون «ضل اله» و «قطب عام وجود» و مفهوم دادگر در صفت‌هایی چون ملک عدل و سلطان عادل نمود یافت.
- حکومت استبدادی بدین معنا است که هیچ قانون مستقل یا سنت تثبیت شده وجود ندارد که فرمانروا را از اعمال قدرت باز دارد. فرمانروا می‌توانست تا آنجا که قدرت مادی‌اش اجازه می‌داد، به عزم و اراده خود عمل کند و تنها عامل بازدارند رعایت مصالحی بود که او برای جلوگیری از کودتای درباری یا شورش مردم ضروری می‌دید.
- توجه به عقب افتادگی تکنولوژیک احتمالا زمانی به اوج رسید که مستشار الدوله اعلام کرد ساختن راه آهن کلید توسعه ایران است. اما همین دولتمرد کمی بعد، در عین اعتقاد به اهمیت راه آهن، به این نتیجه رسید که قانون، یعنی برچیده شدن بساط استبداد، اساسی‌ترین ضرورت جامعه است.
مشخصات کتاب
عنوان: ایران جامعه کوتاه مدت و سه مقاله دیگر
نویسنده: محمد علی همایون کاتوزیان
ترجمه: عبدالله کوثری
نشر: نی
چاپ چهارم 1391
165 صفحه
قیمت: 6000 تومان
................................
پ.ن: کتاب‌های داستانی و رمان را بیشتر از بقیه کتاب‌هادوست دارم، اما هر از چندگاهی دلم می‌خواهد تنوعی به کتاب‌هایم بدهم و کتاب‌هابی با موضوع غیرداستانی بخوانم. شبیه غذا خوردن است، اگر کتاب را غذای ذهن فرض کنیم گاهی دلش دست پخت و طعمِ جدید می‌خواهد.
